เตาเผาในจังหวัดบุรีรัมย์ เป็นเตาเผาที่ก่อด้วยดินดิบ เป็นแบบเตาระบายความร้อนในแนวนอนหรือเฉียงขึ้น (Cross draft Kiln) นิยมสร้างอยู่บนเนินดินธรรมชาติ เทคนิคในการก่อสร้างจะใช้ดินเหนียวพอกทับลงบนโครงไม้ไผ่ที่สานขึ้นรูปไว้แล้ว จากนั้นจึงปล่อยไว้ให้แห้งหรือสุมไฟเผา เพื่อให้ดินแห้งยึดเกาะกัน ส่วนประกอบ ของเตาที่สำคัญมีดังนี้

• 1. ช่องใส่ไฟหรือช่องบรรจุเชื้อเพลิง (Fire Box) เป็นบริเวณสำหรับใส่เชื้อเพลิงให้ความร้อน อาจจะมีช่องเดียวหรือหลายช่องก็ได้ แต่ละช่องมีขนาดแตกต่างกันไป
• 2. ห้องบรรจุภาชนะ (Fireng Chamber) พื้นห้องจะทำเป็นมุมลาดเอียงประมาณ 15 องศา จากช่องใส่ไฟขึ้นไปทางปล่องระบายความร้อน ปูพื้นด้วยทรายเป็นขั้นบางๆ เพื่อยึดภาชนะไม่ให้ล้มในขณะทำการเผา
• 3. ผนังตา จะแบ่งพื้นที่ภายในห้องบรรจุภาชนะออกเป็นห้องๆ ตามแนวยาวของเตา ผนังเตานี้ นอกจากจะใช้แบ่งแยกประเภทและขนาดของเครื่องเคลือบที่จะใช้เผาแล้ว ยังช่วยเสริมความแข็งแรงของเตาได้อีกด้วย
• 4. เสา ก่อด้วยดินดิบ มีทั้งที่เป็นเสาสี่เหลี่ยมและเสากลม ทำหน้าที่รับน้ำหนักโครงสร้างบนหรือหลังคาไม่ให้พังทลาย
• 5. ปล่องระบายควันหรือปล่องไฟ (Chimney) เป็นร่องสำหรับระบายควันและเศษฝุ่นเถ้าถ่านไม่ให้หมุนวนอยู่ภายในเตา ซึ่งจะทำให้ภาชนะที่เผาสกปรกขาดความสวยงาม

     สำหรับขนาดของเตาเผาจากการขุดค้นเตา นายเจียน ของกรมศิลปากร ถึงแม้เตาจะมีสภาพไม่สมบูรณ์ แต่ก็พอทำให้ทราบถึงขนาดของเตาเผา คือมีขนาดกว้าง 8 เมตร ยาว 12 เมตร ถือได้ว่าเป็นเตาเผาขนาดใหญ่ สามารถเผาเครื่องเคลือบได้ครั้งละหลายร้อยชิ้น

ลักษณะของเครื่องเคลือบดินเผาบุรีรัมย์

     เครื่องเคลือบดินเผาจากเตา ซึ่งพบในอำเภอบ้านกรวดและอำเภออื่นๆ ในจังหวัดบุรีรัมย์ มีอายุระหว่างพุทธศตวรรษที่ 15 – 19 เครื่องเคลือบในแถบนี้ได้รับอิทธิพลจากจีนหรืออาจทำโดยช่างจีนในระยะเริ่มแรก แต่ภายหลังก็พัฒนารูปแบบเป็นของตัวเอง เพื่อความเหมาะสมในการใช้สอยตามขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมท้องถิ่น

     สีเคลือบจะออกเป็นสีน้ำตาล สีขาว สีขาวอมเขียวและสีน้ำแตงกวา ไม่มีการเขียนสีนอกเคลือบ แต่เขียนรูปขูดแต่งลวดลายภายในตัวภาชนะแล้วเคลือบทับ บางชิ้นมีการเคลือบสองสีในใบเดียวกัน

     เครื่องเคลือบดินเผาบุรีรัมย์มีรูปแบบที่หลากหลาย และเพียงพอที่จะใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น เป็นภาชนะใส่น้ำ ใส่เหล้า ใส่ปลาร้า จะทำเป็นไหใหญ่ปากเล็ก มีคนโฑใส่น้ำสำหรับรับแขกหรือบริโภค ภาชนะใส่อาหารประเภทถ้วย ชาม ครก กระปุกใส่ปูน หมากพลู บุหรี่ ตลับเครื่องแป้ง ขวดน้ำมัน ตะเกียบ เครื่องก่อสร้าง เช่น กระเบื้องเชิงชาย บราลี เป็นต้น นี้แสดงให้เห็นว่าชาวบุรีรัมย์ในสมัยนั้น มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์สูงมาก สามารถนำดินมาทำเป็นผลิตภัณฑ์เพื่อใช้ในชีวิตประจำวันได้รอบด้าน นอกจากทำได้ทำเป็นแล้วยังเน้นความสวยงาม เช่น ได้มีการเคลือบแต่งสีและรูปแบบแปลก ๆ เช่น เป็นรูปช้าง ม้า นก เป็นต้น

     เครื่องเคลือบดินเผาจากเตา ซึ่งพบในอำเภอบ้านกรวดและอำเภออื่นๆ ในจังหวัดบุรีรัมย์ มีอายุระหว่างพุทธศตวรรษที่ 15 – 19 เครื่องเคลือบในแถบนี้ได้รับอิทธิพลจากจีนหรืออาจทำโดยช่างจีนในระยะเริ่มแรก แต่ภายหลังก็พัฒนารูปแบบเป็นของตัวเอง เพื่อความเหมาะสมในการใช้สอยตามขนบธรรมเนียมประเพณีและวัฒนธรรมท้องถิ่นสิ่งที่น่าสังเกตประการหนึ่งของเครื่องปั้นดินเผาบ้านกรวดกับของสุโขทัยเมื่อยังกำหนดอายุของเตาสุโขทัยลงไปแน่นอนไม่ได้ ถ้าสันนิษฐานว่าสร้างสมัยราชวงศ์หยวน คือระหว่าง พ.ศ. 1836–1911 คือศตวรรษที่ 19–20 โดยได้ช่างมาจากเมืองจีน ในขณะที่เครื่องปั้นดินเผาเคลือบชนิดเดียวกันมีแพร่หลายในบ้านกรวด ซึ่งส่วนหนึ่งเหมือนกันทั้งรูปแบบ สี และขนาด ในระหว่าง พ.ศ. 1432–1750 คือพุทธศตวรรษที่ 15–18 ห่างกันประมาณ 100–300 ปี ชนในท้องถิ่นนี้ไปมาหาสู่กันอย่างทั่วถึง จะเห็นได้จากพ่อขุนผาเมืองรับเอานาม– ยศ จากกษัตริย์เขมร ภาษาและหนังสือก็ใช้ร่วมกันอย่างทั่วถึง เพราะฉะนั้นจึงน่าจะเป็นไปได้ว่าช่างก็ดี เทคนิคก็ดี เทคนิคก็ดี ในการทำเครื่องดินเผาของชาวสุโขทัยนำไปจากบ้านกรวดนี้เอง โดยผ่านทางเมืองโคราช เมืองศรีเทพ และเข้าสู่สุโขทัย